Stymulacja bazalna
Stymulacja bazalna skierowana jest przede wszystkim do osób dotkniętych wieloraką niepełnosprawnością, od niemowlęcia w ciężkim stanie do osoby dorosłej z syndromem śmierci klinicznej. Jej zamierzeniem jest pobudzenie maksymalnego rozwoju osoby niepełnosprawnej, poprzez zaproponowanie jej licznych bodźców środowiskowych oraz doświadczeń wielozmysłowych, które ułatwiają rozwój świadomości własnej egzystencji.
Stymulacja bazalna pomaga wyrównać brak doświadczeń życiowych i za pomocą propozycji własnej aktywności i odpowiednio dobranych bodźców pomaga osobie wejść w kontakt z własnym ciałem i światem zewnętrznym.
- Główne cele metody stymulacji bazalnej to:
- poczucie bezpieczeństwa i stabilności
- wspieranie centrum ciała (linia środkowa)
- uaktywnienie aktywności własnej (samodzielnej inicjatywy)
- ograniczenie i wyciszenie patologii ruchowej
- wspomaganie percepcji własnego ciała (ucisk)
- przeciwdziałanie albo zmniejszenie bólu
- wspomaganie symetrii ciała
- stymulacja lewej i prawej części ciała
- wzmacnianie spokoju i uwagi
- regulacja oddechu i możliwość relaksu
- zapobieganie deformacjom kości i odleżynom
- synchronizacja głowy, ramion i rąk
- normalizacja napięcia mięśni
- Metoda ta, konstruuje rozwój dzieci z różnego rodzaju dysfunkcjami poprzez:
- 1. Stymulację westybularną (doświadczanie ruchu)
- 2. Stymulację wibracyjną (percepcja głęboka ciała)
- 3. Stymulację somatyczną (doświadczanie dotyku)
- 4. Stymulację oralną (uwrażliwianie ust)
Stymulacja westybularna (przedsionkowa)
- Ruchy westybularne odbywają się w następujących kierunkach:
- do przodu – do tył; - na dół – do góry
- na lewo – na prawo (na boki); - obrotowy – w lewo i w prawo
- Stymulacja odbywa się na:
- siatkach i siedziskach do ruchu obrotowego
- hamakach, huśtawkach, zwojach materiału
- materacach, poduszkach z gąbki, łóżkach wodnych
- wałkach, dużych piłkach lekarskich
- misach do kołysania (topki)
- trampolinach, hopserach
- fotelach na biegunach
- Efekty stymulacji westybularnej:
- koncentracja na doświadczaniu ruchu
- normalizacja napięcia mięśniowego
- doświadczanie ciężaru własnego ciała
- wzrost koncentracji uwagi
- regulacja stanów emocjonalnych
- kształtowanie poczucia orientacji
- wzrost wzrokowej koncentracji uwagi
Stymulacja wibracyjna
Stymulacja wibracyjna – technika 6 stawów - prowadzona urządzeniem wibrującym o jak największej powierzchni lub dłońmi na kolejnych stawach: skokowym, kolanowym, biodrowym, barkowym, łokciowym, nadgarstkowym.
Stosuje się ją tylko na kości, nigdy na mięśnie, gdyż wzmacniają patologiczne ich napięcie, przechodzimy przez kolejne stawy z uprzednim przygotowaniem na następnym stawie, stymulacja odbywa się na jednym i drugim boku nie dłużej niż 2 minuty, nigdy nie stymulujemy: części genitalnych, okolic serca, stóp oraz twarzy.
- Efekty terapeutyczne stymulacji wibracyjnej:
- wzmocnienie czucia głębokiego własnego ciała (odkrycie na nowo konkretnych jego części)
- poprawia recepcję bodźców ruchowych
- stymuluje dotyk i chwytanie
- reguluje napięcie mięśniowe
- zwiększa częstotliwość używania głosu
- pogłębia i rytmizuje oddech
- Materiały stosowane do wibracji:
- poduszki wibracyjne
- dłonie
- głos ludzki
- trampolina
- aparaty wibracyjne do masażu
- głośniki
- bębny
- magnetofon (balony)
- elektryczne szczoteczki, maszynki do golenia
- pudło wibracyjne
- instrumenty perkusyjne
- wodny materac wibracyjny
Stymulacja somatyczna
- Pobudzenia obejmujące całe ciało, czyli „masaż” przy użyciu różnych materiałów:
- suszarka do włosów
- ręcznik miękki, gruby, szorstki, jedwabny
- gąbka morska
- woreczki bawełniane – wypełnione różnymi komponentami naturalnymi
- kawałki futra naturalnego, skóra
- przedmioty pochodzenia naturalnego związane z aktualną porą roku
- materiały (bawełna, wełna, jedwab)
- ręce (olejki zapachowe)
- Efekty stymulacji somatycznej:
- wspomaganie symetrii ciała
- koordynacja napięcia i relaksacja
- wspomaganie rytmu biologicznego
- poprawa rytmiczności oddychania
- pomaga w zróżnicowaniu schematu (ja-świat) i percepcji ciała
- wzmacnia poczucie bezpieczeństwa
Stymulacja bazalna przedstawia również kilka najbardziej komfortowych pozycji dla dzieci z wielorakim upośledzeniem. Pozycje te zapewniają poczucie bezpieczeństwa i stabilności, ułatwiają aktywność własną, stwarzają linię środkową ciała, wspomagają percepcję własnego ciała oraz symetrię ciała, wzmacniają spokój i uwagę, regulują oddech i normalizują napięcie mięśniowe.
Najlepszą pozycją jest pozycja zgięta, gdy osoba niepełnosprawna pozostaje w pozycji wyprostowanej to chcąc ją podnieść musimy najpierw położyć ją na boku, zgiąć jej nogi, podciągnąć za ramiona do pozycji siedzącej, następnie podnieść. Bardzo ważna jest świadomość tych ruchów, gwałtowna zmiana położenia ciała może spowodować uczucie braku bezpieczeństwa, wzmożenie napięcia mięśniowego.